In Japan bestaat er naast de formele afhandeling van een echtscheiding ook een informeel ritueel dat beide partners ondergaan om een scheiding emotioneel af te sluiten. In Asakusa (Tokio) kan men er tegenwoordig voor kiezen om een scheiding te beëindigen met een scheidingsceremonie, niet door een klap van de hamer door de rechter maar op een geheel andere wijze.
Echtscheidingsritueel, de trouwring stukslaan
Beide partners worden bij aanvang met een riksja voorgereden om daarna met vrienden en kennissen een waardige afsluiting te geven aan hun huwelijk. Net als bij de in het verleden voltrokken huwelijksceremonie, komt iedereen bij elkaar om getuige te zijn van de scheiding. In plaats dat beide partners als symbolische daad de ringen aan elkaar geven, wordt bij deze ceremonie één ring door beide partners gezamenlijk met een hamer plat geslagen, om een einde te maken aan de huwelijkse periode.
De ceremoniemeester van dit ritueel is eigenaar van ‘het scheidingshuis’, dat volgens hem de ineenstorting van het huwelijk symboliseert. Het is dan ook geen fraai gebouw, voor de ingang hangt een rolluik en de afwerking van het interieur is ook niet al te vrolijk. Binnen het scheidingshuis staan allerlei altaren met beelden van kikkers erop en er hangen afbeeldingen van kikkers aan de muur. Het woord ‘kikker’ en ‘alleenstaande’ klinken in het Japans hetzelfde en symboliseert het nieuwe begin van je leven als alleenstaande.
De kapotgeslagen ring wordt getoond aan alle getuigen en in de mond van een grote kikker op het altaar gelegd. Er volgt applaus van alle vrienden en kennissen maar er wordt ook hier en daar ook een traantje weggepinkt. Er volgt een receptie, waarbij iedereen nog eens de gebeurtenissen met elkaar kan verwerken. Beide ex-partners zitten aan verschillende tafels met hun eigen vrienden en familie waarop diverse foto’s zijn uitgestald van het paar in gelukkiger tijden. Er wordt gegeten, gedronken en luid ‘kampai’ (proost) geroepen waarna er een erehaag wordt geformeerd van alle familie en vrienden waar beide partners doorheen lopen en daarna ieder een andere kant op lopen en zo de stap naar hun nieuwe ‘single’ bestaan hebben gezet.
Scheidingsrituelen in Nederland
Dit soort rituelen worden in Nederland nog niet toegepast maar ook in Nederland bestaat er een behoefte aan scheidingsrituelen die meer zijn dan alleen een gang naar de rechter of de mediator. Onze scheidingsrituelen, vaak officiële plichtplegingen, hebben doorgaans een onpersoonlijk karakter en worden niet echt als emotionele of spirituele afsluiting gezien. Soms maken partners er wel werk van, bijvoorbeeld door het voorlezen van een brief waarbij ze de trouwbelofte aan elkaar teruggeven of een belofte van goed ouderschap in het bijzijn van de kinderen. Voor iedereen is er wel een passend ritueel te vinden. Elkaar de vrijheid teruggeven op een gepaste manier en de kinderen laten zien dat je altijd liefhebbende ouders blijft, het zou een mooie doelstelling kunnen zijn…….
(Bron: VPRO’s Metropolis)
